Αρχαία Α'Λυκείου:θέματα εξετάσεων 2013

28-5-2013

Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Α. Κείμενο: ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΊΣΤΟΡΙΑΙ, Βιβλίο 3, κεφάλαιο 71-72

[3.71.1] Δράσαντες δὲ τοῦτο καὶ ξυγκαλέσαντες Κερκυραίους εἶπον ὅτι ταῦτα καὶ βέλτιστα εἴη καὶ ἥκιστ’ ἂν δουλωθεῖεν ὑπ’ Ἀθηναίων, τό τε λοιπὸν μηδετέρους δέχεσθαι ἀλλ’ ἢ μιᾷ νηὶ ἡσυχάζοντας, τὸ δὲ πλέον πολέμιον ἡγεῖσθαι. Ὡς δὲ εἶπον, καὶ ἐπικυρῶσαι ἠνάγκασαν τὴν γνώμην. [3.71.2] Πέμπουσι δὲ καὶ ἐς τὰς Ἀθήνας εὐθὺς πρέσβεις περί τε τῶν πεπραγμένων διδάξοντας ὡς ξυνέφερε καὶ τοὺς ἐκεῖ καταπεφευγότας πείσοντας μηδὲν ἀνεπιτήδειον πράσσειν, ὅπως μή τις ἐπιστροφὴ γένηται. [3.72.1]Ἐλθόντων δὲ οἱ Ἀθηναῖοι τούς τε πρέσβεις ὡς νεωτερίζοντας ξυλλαβόντες, καὶ ὅσους ἔπεισαν, κατέθεντο ἐς Αἴγιναν. [3.72.2] Ἐν δὲ τούτῳ τῶν Κερκυραίων οἱ ἔχοντες τὰ πράγματα ἐλθούσης τριήρους Κορινθίας καὶ Λακεδαιμονίων πρέσβεων ἐπιτίθενται τῷ δήμῳ, καὶ μαχόμενοι ἐνίκησαν.[3.72.3] Ἀφικομένης δὲ νυκτὸς ὁ μὲν δῆμος ἐς τὴν ἀκρόπολιν καὶ τὰ μετέωρα τῆς πόλεως καταφεύγει καὶ αὐτοῦ ξυλλεγεὶς ἱδρύθη, καὶ τὸν Ὑλλαϊκὸν λιμένα εἶχον· οἱ δὲ τήν τε ἀγορὰν κατέλαβον, οὗπερ οἱ πολλοὶ ᾤκουν αὐτῶν, καὶ τὸν λιμένα τὸν πρὸς αὐτῇ καὶ πρὸς τὴν ἤπειρον.

Β. Ερωτήσεις

1.      Να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Δράσαντες δὲ ...ἐπιστροφή γένηται» (κεφ. 71).

Μονάδες 30

2.      α) Ποιες ενέργειες έκαναν οι ολιγαρχικοί μετά τη δολοφονία των αρχηγών των δημοκρατικών (κεφ. 71); Να αναφέρετε τα αντίστοιχα χωρία του κειμένου και να εξηγήσετε σε τι απέβλεπε κάθε ενέργειά τους.

Μονάδες 10

β) Πώς χαρακτηρίζονται οι ολιγαρχικοί με βάση τις ενέργειές τους αυτές;

Μονάδες 5

3.      Στο κεφάλαιο 72 α) να συγκεντρώσετε τις λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν τις ενέργειες των Αθηναίων και των Πελοποννησίων αντίστοιχα.

Μονάδες 10

β) Να εξηγήσετε το ρόλο που διαδραμάτισαν οι Αθηναίοι και οι Πελοποννήσιοι στην εξέλιξη των πραγμάτων στην Κέρκυρα.

Μονάδες 5

4.      Ποια είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της γλώσσας και του ύφους του Θουκυδίδη(επιγραμματικά);

Μονάδες 10

5.      Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις με τον τύπο που σας ζητείται στην παρένθεση.

Ὀλίγοι .....(1)...... (δράω-ῶ, γ’ πληθ. οριστ. ενεστ) τοῦτο, .......(2)........ (ξυγκαλέω-ῶ. γ’πληθ. οριστ. ενεστ.) Κερκυραίους καὶ λέγουσι: «Ἄνδρες Κερκυραῖοι, ἡσυχάζωμεν μιᾷ ......(3)....... (τριήρης, δοτ. εν.),τὸ δὲ πλέον πολέμιον ἡγώμεθα!

Πρέσβεις περί τῶν πεπραγμένων διδάσκουσι: «Ὅσοι .......(4)...... (καταφεύγω, β’πλ. πρκ) ἐκεῖ, μὴ .........(5).... (πράττω, β’πλ. προστ.ενεστ.) τι  ἀνεπιτήδειον»

Τριήρης Κορινθία ......(6)...... (ἀφικνοῦμαι,  γ’εν. οριστ. αορ. β’) καὶ ......(7)........... (ἄγω, γ’εν. οριστ. αορ. β’) Λακεδαιμονίους .......(8) ...... (πρεσβευτής, αιτ. πληθ.).

Τῇ ὑστεραῖᾳ ......(9)........ (νὺξ, δοτ. εν.) ὁ δῆμος .......(10)....... (καταφεύγω, γ’εν. ορ. αορ. β’) ἐς τὰ μετέωρα τῆς πόλεως.

Μονάδες 10

6.      Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία του πίνακα Α με την συντακτική αναγνώρισή τους στον πίνακα Β και τη λειτουργία τους στον πίνακα Γ (κάποια στοιχεία του πίνακα Γ θα χρησιμοποιηθούν περισσότερες από μία φορές).

Α. Λέξεις/φράσεις κειμένου	Β. Αναγνώριση	Γ. Λειτουργία
1.      ἡσυχάζοντας	i.        εμπρόθετος προσδιορισμός
2.      ὡς δὲ εἶπον	ii.     δευτερεύουσα ειδική πρόταση
3.      διδάξοντας	iii.   αναφορική/επιθετική μετοχή	α. αντικείμενο
4.      ὡς ξυνέφερε	iv.    επιρρηματική μετοχή,  γενική απόλυτη	β. επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου
5.      ὅπως μὴ τις ἐπιστροφή γένηται	v.      επιρρηματική μετοχή, συνημμένη σε αντικείμενο ρήματος	γ.  επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
6.      ὅσους ἔπεισαν	vi.    επιρρηματική μετοχή, συνημμένη σε υποκείμενο απαρεμφάτου	δ. επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
7.      ἐν δὲ τούτῳ	vii. δευτερεύουσα χρονική πρόταση	ε. υποκείμενο
8.      οἱ ἔχοντες	viii.           εμπρόθετος προσδιορισμός	στ. επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού
9.      ἐλθούσης	ix.    δευτερεύουσα τελική πρόταση
10.  ἐς τὴν ἀκρόπολιν	x.      δευτερεύουσα αναφορική πρόταση

Μονάδες 10

7.      α) Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις χρησιμοποιώντας λέξεις του  αρχαίου κειμένου (με τη μορφή που συναντώνται στο κείμενο) που έχουν, όμως, διαφορετική σημασία ή σημασιολογική απόχρωση στα νέα ελληνικά.

1. Η τροχαία παίρνει έκτακτα μέτρα για να διευκολύνει την ................. των εκδρομέων.

2. Ο .................. Ηρακλείου οργάνωσε μια ημερίδα για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού.

3. Δεν μου αρέσει να μου πειράζουν τα ................... μου, γι’αυτό σε παρακαλώ, όταν χρησιμοποιείς κάτι από το γραφείο μου, να το βάζεις αμέσως μετά στη θέση του.

4.  Ο παππούς μου πάντοτε διέφερε από τους παππούδες των άλλων παιδιών, ............... όχι μόνο στο ντύσιμο αλλά και στη διασκέδαση και στις ιδέες του.

5. Ο Ορέστης ................ ακόμη και σε αθέμιτα μέσα για να πετύχει το σκοπό του, γι’αυτό δεν τον θεωρώ άτομο με ηθικές αρχές.

Μονάδες 5

β) Να βρείτε τις λέξεις του αρχαίου κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια οι παρακάτω λέξεις: ανασχετικός, ανάθεση, διήγηση, διοίκηση, προκατάληψη.

Μονάδες 5