Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2013
Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2013
Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου 2013
Εισαγωγή στο Σολωμό: πνευματικό περιβάλλον
Δ. Σολωμός: 1798-1857
Τόπος κ΄ χρόνος
|
Επτάνησα
(Ζάκυνθος 1798-1808, 1818 –1828
Κέρκυρα**
1828-1857)
|
Ιταλία
(Παβία, Κρεμόνα 1808-1818)
|
|||||||||||||||
πολιτικές συνθήκες
|
§
υπό τη μακραίωνη κυριαρχία της
Βενετίας, της Δημοκρατικής Γαλλίας,
υπό την εποπτεία της ρωσοτουρκικής συμμαχίας και στην κυριαρχία της Αγγλίας
από το 1815, πριν ενωθούν τελικά με την Ελλάδα το 1864
§
με τη δημιουργία Ελληνικού κράτους
αρχίζουν αγώνες Επτανησίων για Ένωση με Ελλάδα
§
κοινωνία αυστηρά διαρθρωμένη ταξικά
|
§
όχι ανεξάρτητο κράτος, κρατίδια,
μερικά τμήματα κάτω από κυριαρχία Αυστρίας.
|
|||||||||||||||
κοινωνική- πνευματική ζωή
|
§
ειρηνική διαβίωση κατοίκων,
§
οικονομική ανάπτυξη και ευρωστία,
§
αξιόλογο πνευματικό κέντρο
§
ίδρυση Ιόνιας Ακαδημίας στην
Κέρκυρα (1824)
|
§
φιλελεύθερα και επαναστατικά
κινήματα που στρέφονταν εναντίον του ξένου κατακτητή (της Αυστρίας) και
επιδίωκαν την κοινωνική ανανέωση
§
έντονη πνευματική κίνηση, ιταλικός
ρομαντισμός, διαμάχη ρομαντικών-κλασικιστών
|
|||||||||||||||
σημαντικότε-ρες τάσεις
|
Επτανησιακή σχολή (τέλη 18ου-αρχές 19ου
αι.)
επιδράσεις:
§
ιταλική λογοτεχνία
§
κρητική λογοτεχνία (14ος
αι. -1669)
§
δημοτικό τραγούδι
§
Χριστόπουλος, Βηλαράς
Βασικά
θέματα
§
λατρεία θρησκείας
§
ύμνος προς την Πατρίδα
§
λατρεία γυναίκας
§
λατρεία φύσης
Γλώσσα:
Δημοτική[1]
|
(γενικά σε Ευρώπη και
Ιταλία)
§
φιλελευθερισμός
(λιμπεραλισμός)
§
ρασιοναλισμός
(< Διαφωτισμός)
§
φιλελληνισμός
*ιταλικός ρομαντισμός: όχι κάθετα
ενάντια στην αρχαία και λατινική παράδοση. Καλλιέργησε πάντα την
πλαστικότητα, χρησιμοποίησε τη φαντασία αλλά χωρίς υπερβολές, επιδίωξε την
προσωπική ελευθερία αλλά χωρίς ακρότητες.
Γερμανικός ιδεαλισμός**: αισθητική θεωρία κατά την οποία
ο καλλιτέχνης επιδιώκει την υπέρβαση της πραγματικότητας και την αναπαράσταση
της ιδανικής ομορφιάς, της Ιδέας (Πλάτωνας, Πλωτίνος, Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Schiller), τη γενίκευση του επιμέρους, την αναγωγή του σε
σύμβολο καθολικό, το Υψηλό[2]
|
Schiller:
ως Υψηλό θεωρείται η νίκη της
ηθικής θέλησης ενάντια στις φυσικές εναντιότητες. Προϋποθέτει δηλ. μια
κατάσταση διαταραχής, αντιπαράθεσης και
σύγκρουσης ανάμεσα στον ηθικό και το φυσικό άνθρωπο, στην πνευματική και την
υλική του φύση, ή αλλιώς, στο «λογικό» και την «αισθαντικότητα». «Η αρχή της
ελευθερίας δεν αναγνωρίζεται μέσα μας, παρά από την αντίσταση στη βία των
συναισθημάτων». Όταν η ηθική υποχρέωση βρίσκεται σε σύγκρουση με τις δυνάμεις
της φύσης (δηλ. με ό,τι δεν υπόκειται στη νομοθεσία του λογικού: αισθήματα,
ένστικτα, συμπάθειες, πάθη, φυσική αναγκαιότητα, τύχη) και τις υπερνικά, τότε
αποκαλύπτει όλη τη δύναμη του ηθικού νόμου. Ο υψηλότερος βαθμός της ηθικής μας φύσης αναδείχνεται
σε καταστάσεις βίαιες, μέσα στην πάλη και η υψηλότερη ηθική χαρά συνοδεύεται
πάντα με τον πόνο. Γιατί, μόνο μέσα στη δοκιμασία μπορεί να φανερωθεί, σ' όλο
της το μεγαλείο, η ελευθερία της ψυχής.
(αναδημοσίευση από http://fotodendro.blogspot.gr/2013/07/blog-post_23.html
)
Πλωτίνος:
Όταν λοιπόν η ύλη
περιβάλλεται την ομορφιά, αποκτά μια βαθιά συγγένεια με την ψυχή. Και η ψυχή
χαίρεται όταν αναγνωρίζει την ίδια της τη φύση υλοποιημένη και όταν μ΄αυτόν τον
τρόπο συνειδητοποιεί τη μέθεξή της στο θεϊκό.
Kant
Η φύση κρίνεται ως δυναμικά υπέροχη, όταν η συντριπτική
δύναμή της την κάνει να φαίνεται φοβερή σε συνθήκες στις οποίες είμαστε
ασφαλείς. Οι αστραπές και οι βροντές, οι τυφώνες και τα ηφαίστεια
"υψώνουν την ενεργητικότητα της ψυχής πάνω από
το συνηθισμένο επίπεδο της και μας κάνουν να ανακαλύπτουμε μέσα μας μια δύναμη
αντίστασης εντελώς διαφορετική, που μας ενθαρρύνει να αναμετρηθούμε με τη
φαινομενική παντοδυναμία της φύσης"
Το ότι, ως φυσικά πλάσματα, νιώθουμε ανήμποροι, μας
οδηγεί στην επίγνωση του ότι είμαστε άπειρα ανώτεροι ως ηθικά όντα, ότι είμαστε
πνευματικά άτρωτοι μέσα στους φυσικούς κινδύνους. "'Έτσι η ανθρωπότητα στο πρόσωπό μας παραμένει αταπείνωτη, έστω και αν
το άτομο αναγκάζεται να υποκύψει σε αυτή την εξουσία. Στην πραγματικότητα
θαυμάζουμε τον υπέροχο χαρακτήρα του πεπρωμένου μας."
Hegel:
"Ένα ωραίο
αντικείμενο είναι ένα τέλειο παράδειγμα της ελευθερίας, της ουσίας του
Πνεύματος, γιατί επιτρέπει στην ίδια του την έννοια να εμφανιστεί πραγματωμένη
στην αντικειμενική του παρουσία".
Schelling:
Η τέχνη με το να
ενσαρκώνει άπειρες Ιδέες σε πεπερασμένα αντικείμενα, γίνεται η συμβολική
παράσταση του Απόλυτου και η βαθύτερη έκφραση του Νου.
(αναδημοσίευση από http://www.netschoolbook.gr/solomos/archive.html
)
Επιπλέον
σημειώσεις για το πνευματικό, λ/κο υπόβαθρο Σολωμού
(ως
συμπλήρωμα των ανωτέρω και του συνοδευτικού κειμένου του σχολικού εγχειριδίου
σ. 279 )
1. Στη Ζάκυνθο
μελετά: λατινικά, ιταλικά, δημ ελληνικά, τα: Άνθος Χαρίτων, Ψαλτήρι, Οκτώηχο, Πράξεις Αποστόλων, Αίσωπο.
2. Στο Λύκειο Κρεμόνας:
Φυσική, μαθηματικά, ρητορική, πολιτική αγωγή και λογική /Στις γιορτές πόλης:
αναγνώσεις ποιημάτων.
3. Στη Παβία:
περισσότερο ενδιαφέρον για ποίηση, λιγότερο για νομική /θα βρεθεί στην
ατμόσφαιρα εποχής, στο πατριωτικό κλίμα στην Ιταλία, στην αντιπαράθεση νεοκλασικισμού-ρομαντισμού,
με φίλους και από τις 2 πλευρές /Ήδη φαίνεται να τον απασχολούν: η πολιτική
κατάσταση των Επτανήσων, η ποίηση, η μητέρα του, ρομαντική αντίληψη για πατρίδα
4. Επιστροφή στα Επτάνησα: απόφασή του για
ποιητής δεδομένη, για Έλληνας «εθνικός» σταδιακά, παράλληλα με εξοικείωσή του
με γλωσσικό όργανο και νεοελληνική δημοτική παράδοση, όχι πριν από το
1822-1823. Παράγοντες που συνέβαλαν: α) το ξέσπασμα της Επανάστασης, οι
φιλελέυθερες ιδέες του, η ιταλική ρομαντική παιδεία, το άμεσο περιβάλλον του,
το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και η συγκυρία
(συνάντηση με Τρικούπη και αρνητική κριτική Montani για το Rime Improvvisate)
5. Δυσκολία στη στροφή
προς την ελληνική ποίηση: ούτε επαρκής γνώση ν.ε. γλώσσας, ούτε ποιητικής
παράδοσης. Ξεκινά μελετώντας επιμέρους ποιητικές παραδόσεις: δημώδη μεσαιωνική,
κρητική, ζακυθινή, δημοτικά τραγούδια, φαναριώτικη ποίηση / καταγραφές και
ερμηνείες λέξεων για να σιγουρευτεί (π.χ. Διγενή
> φρενίτης).
6. Το Σύνθεμα του 1833-1834: επιχειρώντας να υπερβεί το
προσωπικό βίωμα και να έχει το έργο του «κοινή ωφέλεια», σχεδιάζει ένα
σπονδυλωτό, 8μερές ποιητικό σύνθεμα, όπου μέσα από 4 λυρικά και 4 σατιρικά
ποιήματα θα παρουσιάσει τη διαμάχη ανάμεσα στο Κακό και το Καλό με κεντρικό
άξονα αναφοράς το δίπολο Έρωτας-Θάνατος.
Εργασία
για το σπίτι:
è Μετά την πρώτη
ανάγνωση του ποιήματος να ανιχνεύσετε, για κάθε μία από τις παραπάνω επιδράσεις
(βλ. και προηγούμενο φύλλο) μία σχετική αναφορά στον Κρητικό.
[1] βλ. Πολιτιστικός Θησαυρός Ελληνικής Γλώσσας
(ΠΟ.Θ.Ε.Γ), www.potheg.gr/PeriodDetails.aspx?INDEX=6&lan=1
[2] βλ. www.netschoolbook.gr/solomos/intro.html,
Μουσείο Σολωμού κ’ επιφανών Ζακυνθίων:
http://www.museumsolomos.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=240&Itemid=98,
Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2013
Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2013
Καλή σχολική χρονιά!
Καλή σχολική χρονιά (2013-2014)....
όσο μπορεί να είναι με όσα συμβαίνουν γύρω μας γενικά και στον χώρο της εκπαίδευσης ειδικότερα!
Θα προσπαθήσουμε όμως να τα αγνοήσουμε για λίγο και να στρέψουμε την προσοχή μας σε αυτό που λέει το όνομα του ιστολογίου, στην προσπάθεια να εμβαθύνουμε σε αυτά που ξέρουμε,(γιατί όχι;) να πάμε ένα βήμα πιο πέρα, να διδασκόμαστε αεί!
Παίρνουμε ανάσα και με μάτια ανοιχτά, βουτιά στα βαθιά λοιπόν!
όσο μπορεί να είναι με όσα συμβαίνουν γύρω μας γενικά και στον χώρο της εκπαίδευσης ειδικότερα!
Θα προσπαθήσουμε όμως να τα αγνοήσουμε για λίγο και να στρέψουμε την προσοχή μας σε αυτό που λέει το όνομα του ιστολογίου, στην προσπάθεια να εμβαθύνουμε σε αυτά που ξέρουμε,(γιατί όχι;) να πάμε ένα βήμα πιο πέρα, να διδασκόμαστε αεί!
Παίρνουμε ανάσα και με μάτια ανοιχτά, βουτιά στα βαθιά λοιπόν!
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)