Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2017

Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Ποίησης και Διηγήματος

Η  Α Λυκείου φέτος (2016-2017) μας εκπλήσσει ευχάριστα με το λογοτεχνικό της τάλαντο 
(βλ.   αναρτήσεις  http://stotetarto.blogspot.gr/2017/01/5.html , Η τιμή και το χρήμα-δέκα χρόνια μετά, μέρη 1-5-μέχρι στιγμής),
οπότε κοινοποιούμε την παρακάτω ανακοίνωση- σκεφτείτε το, στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε βοήθεια!
 
Η Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (Π.Ε.Λ.) προκηρύσσει τον 19ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό 2017 στις κατηγορίες: ΠΟΙΗΣΗ και ΔΙΗΓΗΜΑ.
ΟΡΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ:
1) Ο διαγωνισμός περιλαμβάνει δύο είδη του λόγου: ΠΟΙΗΣΗ και ΔΙΗΓΗΜΑ.
2)Τα ποιήματα δεν πρέπει να υπερβαίνουν τους 30 στίχους, τα διηγήματα τις 6 σελίδες και να είναι δακτυλογραφημένα σε υπολογιστή (όχι χειρόγραφα). Το μέγεθος των χαρακτήρων θα είναι σε όλα 14.
3) Δικαίωμα συμμετοχής έχουν μαθητές και μαθήτριες της Γ’ τάξεως Γυμνασίου και όλων των τάξεων Λυκείου και Τ.Ε.Ε., ηλικίας μέχρι και 20 ετών, με ένα μόνο ποίημα ή διήγημα.
4) Ο ίδιος διαγωνιζόμενος έχει δικαίωμα συμμετοχής και στις δύο κατηγορίες ταυτόχρονα, αρκεί να πληροί τους απαραίτητους όρους συμμετοχής για έκαστο είδος.
5) Δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην κάθε κατηγορία όσοι πήραν Α’ Βραβείο σ’ αυτήν, στο διαγωνισμό των δύο προηγουμένων ετών 2015 και 2016.
6)Το θέμα του διαγωνισμού είναι ελεύθερο. Συλλογικά γραμμένα έργα θα αποκλείονται.
7) Κάθε έργο υποβάλλεται σε πέντε (5) δακτυλογραφημένα αντίτυπα (από υπολογιστή), με το ψευδώνυμο του συμμετέχοντα στο πάνω δεξιό μέρος της σελίδας.
8)Το ψευδώνυμο που θα χρησιμοποιήσει ο κάθε μαθητής πρέπει να είναι μονολεκτικό, γραμμένο ελληνικά (π.χ. Νεφέλη, Δαναός, Άστρο κ.ά.) και να μην το έχει χρησιμοποιήσει άλλη φορά σε διαγωνισμό της Π.Ε.Λ.
9)Το πραγματικό ονοματεπώνυμο του μαθητή, η διεύθυνση κατοικίας του, το τηλέφωνό του (σταθερό και κινητό), e-mail, καθώς και τα πλήρη στοιχεία του σχολείου του, πρέπει να βρίσκονται σε κλεισμένο μικρότερο φάκελο που εξωτερικά θα έχει μόνο το ψευδώνυμο, τον τίτλο του έργου του και την κατηγορία (π.χ. ποίηση ή διήγημα).
10)Τα κείμενα πρέπει να αποστέλλονται μέσα σε απλούs φακέλουs από τις Διευθύνσεις των Γυμνασίων ή Λυκείων (Γενικών και Τεχνικών), ή απευθείας από τους μαθητές (ΜΕ ΑΠΛΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ, ΟΧΙ ΣΥΣΤΗΜΕΝΗ), έως τις 15 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017, στη διεύθυνση:
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ – ΓΕΡΑΝΙΟΥ 41 (2ος όροφοs),-ΟΜΟΝΟΙΑ- Τ.Κ. 10431 ΑΘΗΝΑ (τηλ. 210 3302550), υποχρεωτικά με την ένδειξη « Για τον μαθητικό διαγωνισμό ποίησης» ή «Για τον μαθητικό διαγωνισμό διηγήματος». Στη θέση του αποστολέα στον εξωτερικό μεγάλο φάκελο να σημειωθεί ΜΟΝΟ ΤΟ ΨΕΥΔΩΝΥΜΟ.
11) Σε περίπτωση που ένας διαγωνιζόμενος λάβει μέρος και στις δύο κατηγορίες, μπορεί τους φακέλους με την κάθε κατηγορία και τις σχετικές ενδείξεις ( που ο καθένας τους όμως θα περιέχει ξεχωριστό κλειστό φάκελο προσωπικών στοιχείων του μαθητή) να τους τοποθετήσει μέσα σε μεγαλύτερο, ο οποίος πρέπει να αναγράφει: «Για τον μαθητικό διαγωνισμό ποίησης και διηγήματος», εάν θέλει να ταχυδρομήσει ένα μόνο φάκελο.
Τελευταία ημερομηνία αποστολής των έργων ορίζεται ,ως και παραπάνω αναγράφεται, η 15η ΜΑΡΤΙΟΥ 2017 (σφραγίδα ταχυδρομείου).
Οι διακριθέντες θα ειδοποιηθούν έγκαιρα για την τελετή βράβευσης, η ημερομηνία της οποίας θα κοινοποιηθεί με νεότερη ανακοίνωσή μας.
Τα αποσταλέντα έργα δεν επιστρέφονται, ενώ τα μη διακριθέντα θα καταστραφούν μαζί με τα προσωπικά στοιχεία των διαγωνισθέντων.
ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΠΛΗΡΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΟΡΟΥΣ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΘΑ ΑΠΟΚΛΕΙΟΝΤΑΙ.
Πληροφορίες για το διαγωνισμό στα τηλέφωνα 6977853235 (κ.Μαίρη Βούλγαρη) και 6936600781 (κ.Ηλία Παπακωνσταντίνου)

Χαρακτηριστικά παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης



ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΟΙΗΣΗ                                Η ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ
·         Έμμετρος στίχος.
·         Ύπαρξη ρυθμού και ομοιοκαταληξίας.
Κατανομή του ποιήματος σε στροφές με σταθερό αριθμό στίχων.

·         Ελεύθερος στίχος
·         Απουσία ομοιοκαταληξίας, ρυθμού και μέτρου.
·         Δεν υπάρχει κατανομή και οργάνωση σε στροφές σταθερής μορφής. Το νεωτερικό ποίημα κατανέμεται σε άνισα στροφικά σύνολα ή σε ένα ενιαίο, συνεχές σύνολο στίχων.
·         Οι στίχοι δεν έχουν ορισμένο αριθμό συλλαβών.
·         Τήρηση γραμματικών και συντακτικών κανόνων.
·         Κανονική χρήση σημείων στίξης.
·         Προτάσεις αποσπασματικές, ελλειπτικές φράσεις
·         Ακανόνιστη στίξη.
·         Ποιητικό λεξιλόγιο, ποιητικές εικόνες
·         μουσικός τόνος.

·         Χρήση καθημερινής γλώσσας. Ο νεωτερικός ποιητής δεν επιδιώκει τη χρήση εντυπωσιακών, σπάνιων και ποιητικών λέξεων.
·         Ορισμένες φορές θυμίζει πεζό λόγο.
·         Εκφραστική λιτότητα
·         Διατήρηση του κοινού νοήματος των λέξεων.




·         Οργάνωση του ποιήματος γύρω από ένα βασικό θεματικό πυρήνα.


·         Νοηματική αλληλουχία - Λογική ανάπτυξη του θέματος.

·         Πολυσημία των λέξεων, οι λέξεις αποκτούν καινούριο νόημα.
·         Εκφραστική τόλμη και πρωτοτυπία εκφράσεων: απροσδόκητοι συνδυασμοί λέξεων

·         Δεν αποκαλύπτεται εύκολα το θέμα της, η νεωτερική ποίηση είναι δυσνόητη και κλειστή.

·         Απουσία λογικής και νοηματικής αλληλουχίας.
·         Τα νοήματα δεν είναι ξεκάθαρα, η νεωτερική ποίηση είναι υπαινικτική.
·         Χρήση συμβόλων και συνειρμών, εικόνων που στηρίζονται στην υπέρβαση της πραγματικότητας, με συνδυασμό ετερόκλητων στοιχείων.
·         Προσήλωση στο ασυνείδητο, όνειρο, παράλογο
·        Ο τίτλος του ποιήματος φανερώνει το περιεχόμενο.
·         Ο τίτλος δεν είναι δηλωτικός του περιεχομένου.
·         Λυρισμός
·         Δραματικότητα


Η μετάβαση από την παραδοσιακή στη μοντέρνα ποίηση-εισαγωγικά



ΜΑΘΗΜΑ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ /  Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΣΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ

Εργασία: Για κάθε μία από τις περιόδους που αναφέρεται παρακάτω να καταγράψετε τις βασικές πληροφορίες (επιδράσεις/ρεύματα, θέματα, μορφικά χαρακτηριστικά, κυριότεροι εκπρόσωποι, ίσως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, μένοντας πάντα στο χώρο της ποίησης) αντλώντας στοιχεία από:
  • το Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων (ΟΕΔΒ) ή
  •  τον Πολιτιστικό Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας: http://www.potheg.gr ή
  •  την Ιστορία Νεας Ελληνικής Λογοτεχνίας (Δημαράς, Πολίτης, Vitti, Beaton, ή του Γυμνασίου/ΟΕΔΒ) ήση
  •  από τα εισαγωγικά σημειώματα των σχ. εγχειριδίων Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α’, Β’, Γ’ Λυκείου (ΟΕΔΒ) ή
  •  όποια άλλη βιβλιογραφική πηγή (έντυπη ή ηλεκτρονική) βρείτε, αρκεί να την αναφέρετε.
  •  Μπορείτε ακόμη να παρακολουθήσετε τα βίντεο του Υπ. Πο. που θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του σχολείου ή οποιοδήποτε άλλο σχετικό ντοκυμαντέρ βρείτε (π.χ. από τα αρχεία της ΕΡΤ) αρκεί να τα αναφέρετε.
Ø    Τα χαρακτηριστικά αυτά πρέπει να γραφούν με συντομία, σε πίνακα, (σύμφωνα με τις βασικές πληροφορίες όπως αναφέρονται στην εκφώνηση) και σε φύλλο χαρτί (που θα δοθεί στις υπόλοιπες ομάδες) και σε χαρτόνι (που θα αναρτηθεί στην τάξη)
1η  ΟΜΑΔΑ: Δημοτικά τραγούδια, Επτανησιακή Σχολή και β) Να δώσετε τον ορισμό των όρων: στροφή, στίχος, μέτρο, ομοιοκαταληξία.
2η  ΟΜΑΔΑ:  α) περίοδος των Φαναριωτών και Ρομαντική Σχολή των Αθηνών (Ρομαντισμός)και β) Να δώσετε τον ορισμό των όρων: σονέτο, ωδή, ελεγεία, μπαλάντα, σάτιρα.
3η  ΟΜΑΔΑ: Νέα Αθηναϊκή Σχολή (Παρνασσισμός) και β) Να δώσετε τον ορισμό των όρων: σύμβολο, ελεύθερος στίχος, ρυθμός, διασκελισμός.
4η  ΟΜΑΔΑ: Ανανεωμένη παράδοση-μεσοπολεμική λογοτεχνία (Συμβολισμός, Νεορομαντισμός, Μοντερνισμός, Υπερρεαλισμός)
5η  ΟΜΑΔΑ: α) Μεταπολεμική και σύγχρονη λογοτεχνία  και β) Να δώσετε τον ορισμό των παρακάτω όρων: λυρικά στοιχεία, συνειρμός, αυτόματη γραφή, στρατευμένη ποίηση.


Όποιος μπορεί να φτιάξει, επίσης, σε ένα χαρτόνι την παραπάνω γραμμή του χρόνου, για να αναρτηθεί στον τοίχο της αίθουσας!

Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2017

Από την παραδοσιακή στη μοντέρνα ποίηση-Εισαγωγή



ΜΑΘΗΜΑ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ /  Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΣΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ

Προ-αναγνωστική φάση:
Α. Κοιτάξτε τις εικόνες των παραδοσιακών και των μοντέρνων αντικειμένων και συζητήστε:
  για το είδος των υλικών κατασκευής τους
  για το είδος του σχεδιασμού τους
  για το είδος της διακόσμησής τους
  για την χρησιμότητά  και την πρακτικότητά τους (ανταποκρίνονται στον σκοπό για τον οποίο κατασκευάστηκαν; πόσο εύκολα επιτελούν τον σκοπό τους;)
  για την αισθητική τους (σας αρέσουν; λίγο; πολύ; γιατί;)














 
 











Β. Κοιτάξτε τους δυο παρακάτω πίνακες, εμπνευσμένους 
 από δυο συνταρακτικές καταστροφές που συγκλόνισαν παρομοίως τον κόσμο.
Τους αναγνωρίζετε;
Πρόκειται βέβαια για
.................................................................του .......................

και ............................................ του ............................................. 




 Συνεχίστε την παραπάνω συζήτηση για τις διαφορές παραδοσιακού-μοντέρνου απαντώντας στα ίδια ερωτήματα, προσαρμοσμένα βέβαια, στα υλικά της τέχνης:
  ως προς το θέμα και την πηγή έμπνευσης

  ως προς τη μορφή (απεικόνιση μορφών, φύσης, χρώματα κλπ)

  ως προς την χρησιμότητά τους και την πρακτικότητά τους (ποιο σας φαίνεται περισσότερο «ζωγραφιά» και γιατί;)

  ως προς την αισθητική τους (σας αρέσουν; λίγο; πολύ; γιατί;)

 Γ. Διαβάστε τα παρακάτω ποιήματα και συζητήστε για τις διαφορές παραδοσιακής – μοντέρνας ποίησης χρησιμοποιώντας τα παραπάνω ερωτήματα, προσαρμοσμένα στην ποίηση:
  ως προς τα υλικά (θέματα, λεξιλόγιο, νοηματική αλληλουχία)

  ως προς τη μορφή (στίχος, στροφή, ομοιοκαταληξία, σύνταξη, στίξη)

  ως προς την χρησιμότητά τους και την πρακτικότητά τους (ποιο σας φαίνεται περισσότερο «ποίημα» και γιατί; Και, στην τελική, πού χρησιμεύει η ποίηση, αν χρησιμεύει;)

  ως προς την αισθητική τους (σας αρέσουν; λίγο; πολύ; γιατί;)

Λ. Μαβίλης: Καλλιπάτειρα  (1915)
«Αρχόντισσα Ροδίτισσα, πώς μπήκες;
Γυναίκες διώχνει μια συνήθεια αρχαία
εδώθε». – «Έχω ένα ανήψι, τον Ευκλέα,
τρία αδέρφια, γιο, πατέρα Ολυμπιονίκες.

Να με αφήσετε πρέπει, Ελλανοδίκες,
και εγώ να καμαρώσω μες στα ωραία
κορμιά, που για το αγρίλι του Ηρακλέα
παλεύουν, θιαμαστές ψυχές αντρίκιες.

Με τες άλλες γυναίκες δεν είμαι όμοια·
στον αιώνα το σόι μου θα φαντάζει
με της αντριάς τα αμάραντα προνόμια.

Με μάλαμα γραμμένος το δοξάζει
σε αστραφτερό κατεβατό μαρμάρου
ύμνος χρυσός του αθάνατου Πινδάρου».
Ανδρέας Εμπειρίκος
Ο ΠΛΟΚΑΜΟΣ ΤΗΣ ΑΛΤΑΜΙΡΑΣ (1936 – 1937)

1
Τα κούμαρα βαριά σαν βλέφαρα ηδυπαθείας, στάζουν το μέλι στη σιγή. Ο γδούπος διαρκεί, και από τα μάτια σου στο στήθος και στο στόμα μου, η έλξις απλώνει την παλίρροια.

2
Λίγα κοσμήματα στη χλόη. Λίγα διαμάντια στο σκοτάδι. Μα η πεταλούδα που νύκτωρ εγεννήθη μας αναγγέλλει την αυγή, σφαδάζουσα στο ράμφος της πρωίας.

3
Η ποίησις είναι ανάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου. Μέσα της όλοι μεγαλώνουμε. Οι δρόμοι είναι λευκοί. Τ’ άνθη μιλούν.

Δ Συμπληρώστε, σε μια πρώτη φάση τον παρακάτω πίνακα. Αφού μελετήσετε τα θεωρητικά των διαφόρων λογοτεχνικών περιόδων  γυρίστε ξανά στον πίνακα και συμπληρώστε τυχόν πεδία που αφήσατε κενά ή κάντε διορθώσεις σε άλλα. Την τελική μορφή του ο πίνακας θα την πάρει προς το τέλος της ενότητας

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ  ΠΟΙΗΣΗ
ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ
Στίχος


Στροφή


Μέτρο


Ομοιοκαταληξία


Τίτλος


Στίξη


Λεξιλόγιο


Σύνταξη


Νοηματική αλληλουχία


Λυρισμός


Δραματικότητα




Ε. Κοιτάξτε τις παρακάτω εικόνες:
α. Τι αναπαριστούν οι δύο πίνακες;
            β. Ποιους ποιητές αναγνωρίζετε; Προσπαθήστε να τους τοποθετήσετε σε μια χρονογραμμή από τον παλαιότερο,  κατά τη γνώμη σας, προς τον νεότερο.


ΣΤ. Για να προβληματιστούμε λίγο ακόμα, ακολουθήστε τους συνδέσμους (ή αναζητήστε τα βίντεο με το όνομά τους στο youtube ή απλώς παρακολουθήστε τα στο  aei-didaskomeni.blogspot ) και συζητήστε για την αξία της ποίησης στην καθημερινότητά μας!
Τι είναι ποίημα; Μια απάντηση από την Κική Δημουλά

Σωτήρης Μουστάκας «Σας αρέσει η ποίηση;»

Ο κύκλος των χαμένων ποιητών:Κατανοώντας την ποίηση

Il postino (Ο ταχυδρόμος), απόσπασμα : οι μεταφορές 

 https://www.youtube.com/watch?v=CSnROXYxiLE
(και για να δείτε πώς αλλάζει η ποίηση την καθημερινότητά μας μπορείτε να δείτε και ολόκληρη την –εξαιρετική-ταινία Il postino: https://www.youtube.com/watch?v=5oAjXL0xR0I )

Ζ. Ακούστε  μελοποιημένα ποιήματα: Σε τι διαφέρουν από τα υπόλοιπα τραγούδια; Το σημαντικότερο, όμως: ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ ΤΑ!
Και για την άλλη φορά, να φέρετε στην τάξη 1-2 να τα μοιραστούμε!