Σταυρόλεξο: Εισαγωγή στο δράμα (1)

Crossword Puzzle Maker

Σταυρόλεξο: Βυζαντινή Ιστορία (2)

Crossword Puzzle Maker

Σταυρόλεξο: Βυζαντινή Ιστορία (1)

Crossword Puzzle Maker

Νέοι και πρότυπα

Φύλλο εργασίας: Νέοι και πρότυπα

Ερωτήσεις

Α. Ποιο είναι το θέμα που απασχολεί τον συγγραφέα και ποιες οι βασικές επισημάνσεις του;

Β.1. Ποιες λειτουργίες της γλώσσας (αναφορική, ποιητική) χρησιμοποιεί ο συγγραφέας; Να απαντήσετε με συγκεκριμένες αναφορές στο κείμενο.

Β. 2. Ποιος  είναι ο τόνος του κειμένου; Είναι ενιαίος  ή διαφοροποιείται; Αν συμβαίνει αυτό, να επισημάνετε (με τις αντίστοιχες παραπομπές) και να αιτιολογήσετε τον διαφορετικό κάθε φορά τόνο.

Γ. 1. Το κείμενο είναι δημοσιευμένο το 1987. Πόσο επίκαιρο ή μη είναι σήμερα; Με ποια από τις επισημάνσεις του συγγραφέα συμφωνείς περισσότερο; Να αναπτύξεις την άποψή σου σε 1-2 παραγράφους (να υποθέσεις ότι θα δημοσιευτούν στο προσωπικό σου ιστολόγιο).

Γ. 2. Σε κάθε εποχή υπήρχαν σε διάφορους τομείς κάποια πρότυπα, δηλαδή κάποια μοντέλα μίμησης, κάποια υποδείγματα δράσης. Στην εποχή μας, που τα μέσα επικοινωνίας και πληροφόρησης έχουν αλλάξει και τείνουν να καθορίσουν αλλά και να επιβάλουν τρόπο ζωής, ποια βλέπετε να είναι τα πρότυπα που επιβάλλονται συχνότερα; Νομίζετε ότι οι άνθρωποι, κυρίως οι νέοι, έχουν ανάγκη αυτά ή άλλα που για ποικίλους λόγους μένουν στην αφάνεια; (250-300 λέξεις)

Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ

Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;

Πώς απαντούσαν τα παιδιά στα χρόνια μου; Μετά τις πρώτες, αναπόφευκτες παιδικές ασθένειες (πυροσβέστης, κατάσκοπος, αστροναύτης), ξεχώριζαν οι ανήσυχοι —που ήθελαν να γίνουν ερευνητές, επιστήμονες, συγγραφείς—, οι άπληστοι —που ήθελαν να γίνουν δισεκατομμυριούχοι—, και οι εξουσιαστές — που αποζητούσαν αξιώματα και γαλόνια.

Και τώρα;

Από τα επαγγέλματα που τότε μας τραβούσαν, σχεδόν κανένα δεν έχει σήμερα κύρος και αίγλη. Οι πλούσιοι, βέβαια, δεν είναι πια οι αυτοδημιούργητοι, οι Ωνάσηδες, οι ευεργέτες. Είναι εκμεταλλευτές και παράσιτα, που οφείλουν να ντρέπονται για τα λεφτά τους (και δεν δικαιούνται και να τα χαρούν). Οι πολιτικοί είναι πρόσωπα εντελώς αναξιόπιστα (βλ. σφυγμομέτρηση “Κλικ” Ιουλίου: μόνο 3% των πολιτικών λέει την αλήθεια!). Τα γαλόνια έχασαν τη λάμψη τους και, σίγουρα, δεν υπάρχει σήμερα πρόσωπο πιο θλιβερό από έναν καθηγητή ανώτατης σχολής.

(Θυμάμαι, απέναντι από το παιδικό μου σπίτι, ζούσε ένας Καθηγητής του Πολυτεχνείου. Κάθε μέρα, όταν γύριζε, μου τον έδειχναν από το μπαλκόνι, λέγοντας με σεβασμό και δέος: ο Κύριος Καθηγητής! Και βλέπω τους σημερινούς φίλους μου καθηγητές, υπαμειβόμενους, στο έλεος των κομμάτων και των νεολαιών, να προσπαθούν απλώς να επιβιώσουν ελισσόμενοι. Πού έρευνα και πού επιστήμη!).

Τι ισχύει στη σημερινή μας κοινωνία; Τι πρότυπα μπορούν να ακολουθήσουν τα παιδιά μας;

Γιατί, είτε το θέλουμε είτε όχι, τα πρότυπα είναι απαραίτητα. Όταν ξεκινάμε μια πορεία, κάπου θέλουμε να φτάσουμε. Η εξέλιξη χρειάζεται ένα μοντέλο, ένα υπόδειγμα, ένα (αριστοτελικό) τέλος. Εκτός βέβαια αν δεν πρόκειται για κίνηση παρά για σημειωτόν επί τόπου.

Στα χρόνια της νιότης μου θαυμάζαμε ανθρώπους. Σήμερα νομίζω πως αυτό το αίσθημα είναι άγνωστο. Άλλωστε, κι αν κάποιος μοιάζει άξιος θαυμασμού, οι ρυπαρογραφικές φυλλάδες αναλαμβάνουν να τον απομυθοποιήσουν αμέσως. Τον σκεπάζουν με λάσπη από την κορυφή ως τα πόδια — κι άντε, μετά, να τον θαυμάσεις!

Θα μου πείτε, ότι η παλιά, αστική κοινωνία ήταν γεμάτη από πλαστά είδωλα. Πως πολλοί από τους τότε θαυμαζόμενους ήταν απατεώνες, κουφοί, φαύλοι. Συμφωνώ. Αλλά θα αντιτείνω πως καλύτερα (και) μερικά πλαστά είδωλα παρά καθόλου είδωλα.

Γιατί χωρίς πρότυπα δεν πάμε πουθενά!

(Το ίδιο σκέπτομαι, τον τελευταίο καιρό, για τους αστικούς “καλούς τρόπους”. Ξέρω πως ήταν ψεύτικοι, πως βασίζονταν σε μια σύμβαση. Αλλά κουράστηκα πια να με σπρώχνουνε, να με τσαλαπατάνε, να με “κόβουνε” στο οδήγημα. Και αναφωνώ: καλύτερα ψεύτικοι καλοί τρόποι παρά καθόλου τρόποι!).

Ναι, χωρίς πρότυπα δεν πάμε μπροστά. Δεν υπάρχει η “τελική αιτία”, το κίνητρο που μας κινεί. Δεν έχουμε κάτι προς το οποίο να τείνουμε, που να μας οδηγεί.

Παραμένουμε στο τέλμα και στο “καλά είμαι εδώ”. Ιδανικό μας γίνεται το βόλεμα, η λούφα και η ξάπλα.

Ποιους ζηλεύει ο σύγχρονος Έλληνας; Σε ποιων τη θέση θα ήθελε να είναι; Ποιους, ενδόμυχα η φανερά, θαυμάζει; Σίγουρα εποφθαλμιά τον πλούτο — αλλά τα ΕΤΟΙΜΑ λεφτά. Να τα κληρονομήσει, όχι να τα φτιάξει. (Ο παλιός αυτοδημιούργητος χαιρόταν τη δημιουργία — τον πλούτο δεν προλάβαινε να τον ζήσει!). Άλλοι θέλουν αξιώματα και εξουσία και δόξα, αλλά κι αυτά απ' έξω, έτοιμα. Δι' απονομής!

Γι αυτό, όταν επιθυμούν το χρήμα, πρότυπο δεν είναι πια ο επιχειρηματίας, αλλά ο κομπιναδόρος, ο απατεώνας που πλουτίζει γρήγορα και άκοπα. Όταν σκέπτονται, αξίωμα, πρότυπο είναι ο δημόσιος υπάλληλος που προάγεται αυτόματα, χωρίς να διακινδυνεύει,. Ή, ακόμα περισσότερο, ο κομματικός παράγων, που γίνεται σύμβουλος, γενικός διευθυντής οργανισμού, ακόμα και υπουργός, με μια απλή απόφαση.

Αλλά, βέβαια, ούτε ο κομπιναδόρος, ούτε ο κομματόσκυλος μπορούνε να αποτελέσουν πραγματικά πρότυπα. Δεν έχουν τη δύναμη να εμπνεύσουν, να γεμίσουν μια νεανική ψυχή, να εμψυχώσουν. Είναι μοντέλα βολέματος, και όχι ιδανικά. Έτσι, αν εξαιρέσει κανείς μερικούς ποδοσφαιριστές και τραγουδιστές (εφήμερα είδωλα), οι νέοι μας σήμερα ζούνε χωρίς πρότυπα. Δεν πιστεύουν, δεν θαυμάζουν, δεν αξιολογούν. Όλα είναι λίγο-πολύ ίδια, αδιάφορα.

“Ντάξει, μωρέ, ντάξει...”.

Σε έναν τέτοιο κόσμο, χωρίς σημεία αναφοράς, χωρίς σαφείς προσανατολισμούς, έχουν πια μόνον οδηγό τις επιθυμίες, τους φόβους, τα ένστικτα τους. Αντιδρούν παρορμητικά και άτσαλα. Άγονται και φέρονται από τους δημαγωγούς που καθησυχάζουν και κολακεύουν τη μετριότητα.

Οι νέοι μας: τα μεγάλα θύματα μιας ανεύθυνης πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας, που χρόνια τώρα καλλιεργεί την ιδεολογία του Λαϊκισμού και το ευαγγέλιο της μη προσπάθειας. Που αρνείται κάθε πρότυπο, σαν αντιλαϊκό και ελιτίστικο.

Και μας βυθίζει, κάθε μέρα περισσότερο, στο τέλμα.

Νίκος Δήμου, 11.10.1987

Πρότυπο: πρόσωπο, κατάσταση ή θεσμός που είναι άξια μιμήσεως για τα θετικά του χαρακτηριστικά.

Είδωλο: πρόσωπο που γίνεται αντικείμενο υπερβολικής αγάπης και εκδηλώσεων λατρείας.

Οι νέοι άνθρωποι από πολύ νωρίς αντλούν επιρροές από το περιβάλλον τους στην προσπάθειά τους να διαμορφώσουν τη δική τους αυτόνομη προσωπικότητα. Οι επιρροές αυτές ενδέχεται να είναι είτε θετικές, όταν προέρχονται από πρόσωπα με ηθική ακεραιότητα και ουσιαστικές αρχές, είτε αρνητικές, όταν προέρχονται από άτομα χωρίς ηθική υπόσταση που αντιμετωπίζουν το υλικό κέρδος ως αυτοσκοπό και αποζητούν πρωτίστως την ατομική τους ευδαιμονία κι ευχαρίστηση.

Η τάση των νέων να μιμούνται τις συμπεριφορές και τις αντιδράσεις των προσώπων του άμεσου περιβάλλοντός τους ή των προσώπων εκείνων που θαυμάζουν, καθιστά καίριας σημασίας τη μέριμνα έγκαιρης ένταξης θετικών προτύπων στην καθημερινότητά τους, προκειμένου οι επιρροές που θα λάβουν να έχουν τον επιζητούμενο θετικό αντίκτυπο στην προσωπικότητά τους. Εύλογα, η ευθύνη αυτή, για τα πρώτα τουλάχιστον χρόνια, βαρύνει κυρίως την οικογένεια του νέου, μιας και το άμεσο περιβάλλον προσφέρει τις αρχικές επιδράσεις και τα πρώτα πρότυπα για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς του.

Χώροι άντλησης προτύπων

Οικογένεια – ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον: Οι γονείς, όπως και πρόσωπα του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος, λειτουργούν ως τα πλέον ουσιώδη πρότυπα για τους νέους, εφόσον προσφέρουν τις πρώτες καθοδηγητικές ενδείξεις για το πώς οφείλουν να συμπεριφέρονται, αλλά και για το ποιες οφείλουν να είναι οι επιδιώξεις τους. Αξίζει να προσεχθεί, βέβαια, πως τα παιδιά τείνουν περισσότερο να μιμούνται συμπεριφορές παρά να δίνουν προσοχή σε όσα τους λένε οι ενήλικες, οπότε είναι σημαντικό να υπάρχει συνέπεια ανάμεσα σε όσα διακηρύττουν οι γονείς και σε όσα πράττουν.

Σχολείο: Ο χώρος του σχολείου αποτελεί σημαντικό φορέα άσκησης επιρροών και προβολής προτύπων τόσο μέσα από τα ηθικά διδάγματα που παρέχει στους νέους, όσο και μέσω της συμπεριφοράς που υιοθετούν οι εκπαιδευτικοί. Η επαφή με τους συμμαθητές, η στάση των εκπαιδευτικών, αλλά και το γνωστικό υλικό που προσφέρεται στους νέους ασκούν καταλυτική επίδραση στον τρόπο που αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τους άλλους. Ένα σχολείο, για παράδειγμα, στο οποίο κυριαρχεί η αίσθηση σεβασμού και αποδοχής απέναντι σε όλους τους μαθητές, μπορεί να οικοδομήσει θετικές προσωπικότητες, εφόσον περνά ως βασικό μήνυμα πως ο «άλλος» συνιστά μια σεβαστή αξία.

Ο χώρος της πολιτικής: Τα πρόσωπα που δραστηριοποιούνται στο χώρο της πολιτικής μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα για τους νέους ανθρώπους, εφόσον πρόκειται για δυναμικές προσωπικότητες με πρώτιστο στόχο την υπηρέτηση του συλλογικά επωφελούς. Η διαρκής προβολή των προσώπων της πολιτικής τα καθιστά οικεία σε πολλούς νέους ανθρώπους, γι’ αυτό κι η δράση τους, αν είναι θετικά προσανατολισμένη και ενέχει ουσιαστικό ήθος, μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο σκέψης των νέων.

Χώρος των τεχνών και της επιστήμης: Προβεβλημένα πρόσωπα από το χώρο της επιστήμης και της τέχνης λειτουργούν ως θετικά πρότυπα για τους νέους, καθώς αναδεικνύουν μέσα από το έργο τους την ιδιαίτερη αξία των πνευματικών ενασχολήσεων. Ιδίως ο χώρος της επιστήμης με την καταλυτική του επίδραση στη ζωή των ανθρώπων, αποτελεί γόνιμο πεδίο δράσης και πηγή αξιόλογων φιλοδοξιών για τη μελλοντική δραστηριοποίηση των νέων.

Χώρος του αθλητισμού: Οι αθλητές αποτελούν, επίσης, θετικά πρότυπα για τους νέους, στο βαθμό που δίνεται έμφαση στην εργατικότητα και την αφοσίωση που απαιτείται προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους. Ο χώρος του αθλητισμού, άλλωστε, αξιώνει μεγάλη ικανότητα αυτοπειθαρχίας, καθώς οι περιορισμοί του τίθενται στους αθλητές είναι σημαντικοί.

Είδωλα

Πρόσωπα από το χώρο του θεάματος (τηλεόραση-κινηματογράφος), της μουσικής και του αθλητισμού, προβάλλονται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κατά τέτοιο τρόπο, ώστε εξιδανικεύονται στη σκέψη των νέων ανθρώπων. Διασημότητα, νεανική ομορφιά, πλούτος και μια ζωή -φαινομενικώς- γεμάτη διασκέδαση, συνθέτουν το νέο πρότυπο ζωής που επιχειρούν να εδραιώσουν τα μέσα ενημέρωσης, παγιδεύοντας τους νέους ανθρώπους στη διεκδίκηση λανθασμένων αξιών.

Τα πρόσωπα αυτά με τη διαρκή προβολή τους από τα μέσα ενημέρωσης καθιερώνονται ως «είδωλα» και αποκτούν φανατικούς θαυμαστές σε όλο τον κόσμο, χάρη στην επίπλαστη εικόνα της ζωής τους που παρουσιάζεται προς τα έξω. Η έμφαση δίνεται στο πόσο δημοφιλή είναι και στο πόσα χρήματα έχουν, χωρίς, ωστόσο, να γίνεται αναφορά στο πόσο έχουν κοπιάσει για να πετύχουν τους στόχους τους.

Τα πρόσωπα που αποκτούν τη δυναμική ειδώλου για τους νέους ανθρώπους, αποθεώνονται όχι για την εργατικότητα, την ηθική τους αρτιότητα και τον επαγγελματισμό τους, αλλά για τη διασημότητά τους. Υπ’ αυτή την έννοια στη θέση αυτή βρίσκονται ακόμη και πρόσωπα που δεν έχουν κανένα ουσιαστικό ταλέντο, πνευματική καλλιέργεια ή πραγματική αξία, αλλά τα οποία έχουν κατορθώσει απλώς να προσελκύσουν τα φώτα της δημοσιότητας. Προκύπτει, έτσι, το ενδεχόμενο να κερδίζουν τον θαυμασμό των νέων ανθρώπων ακόμη και άτομα τα οποία τους ασκούν αρνητική επιρροή.

Μέσω των ειδώλων, άλλωστε, προβάλλονται λανθασμένες αξίες στους νέους, όπως είναι το κυνήγι της διασημότητας με κάθε τρόπο και με κάθε κόστος, η σπάταλη ζωή, η πολυτέλεια και τα υλικά αγαθά. Ιδίως στη σύγχρονη εποχή των reality τηλεοπτικών προγραμμάτων, αποκτούν αιφνιδίως φήμη ακόμη και άτομα που δεν έχουν να προσφέρουν τίποτε το ουσιαστικό πέρα από τη διάθεσή τους να εκθέσουν την ιδιωτική τους ζωή στις τηλεοπτικές κάμερες, προκειμένου να ικανοποιηθεί η νοσηρή περιέργεια των τηλεθεατών.

Η συνεισφορά των θετικών προτύπων

Η ύπαρξη θετικών προτύπων είναι εξαιρετικά σημαντική στη ζωή των νέων ανθρώπων, εφόσον μέσω του παραδείγματος που λαμβάνουν από αυτά θέτουν κατάλληλους στόχους και αφιερώνονται στην επιδίωξη ουσιαστικών αξιών. Ειδικότερα:

- Οι νέοι αντιλαμβάνονται τη σημασία της εργατικότητας, της διάθεσης για συνεργασία και της συνέπειας για την επίτευξη των προσωπικών τους στόχων. Συνειδητοποιούν πως προκειμένου να επιτύχουν όσα επιθυμούν στη ζωή τους, οφείλουν να εργαστούν σκληρά και όχι να βασίζουν την εκπλήρωση των επιδιώξεών τους σε αναξιοκρατικές μεθόδους ή να θεωρούν πως οι επιτυχίες προκύπτουν χωρίς προσωπικό κόπο.

- Η ύπαρξη θετικών προτύπων, ιδίως όταν πρόκειται για άτομα που μιλούν με ειλικρίνεια για την πορεία τους στη ζωή και δεν ωραιοποιούν καταστάσεις, επιτρέπει στους νέους να κατανοήσουν πως, αν και θα χρειαστεί πολλές φορές στο μέλλον να αντιμετωπίσουν δυσκολίες, αυτό δεν είναι κάτι που θα πρέπει να τους αποθαρρύνει. Η συστηματική προσπάθεια, η θέληση και η αποφασιστικότητα είναι τα εφόδια εκείνα που θα τους βοηθήσουν να ξεπεράσουν τα όποια πιθανά εμπόδια και να επιτύχουν ουσιαστικά πράγματα στον τομέα ενασχόλησής τους.

- Τα πρότυπα προσφέρουν στους νέους πίστη στη δυνατότητα του ανθρώπου να κατορθώνει σημαντικά επιτεύγματα· τους εμπνέουν και τους γεμίζουν αισιοδοξία για το αύριο. Χάρη στο παράδειγμα των ανθρώπων εκείνων που δοκιμάστηκαν στη ζωή, αλλά κατάφεραν να διατηρήσουν την ακεραιότητα του ήθους τους, επιτυγχάνοντας παράλληλα σημαντικά βήματα, οι νέοι αποκτούν αυτοπεποίθηση και πείσμα, προκειμένου να δώσουν τους δικούς τους αγώνες.

- Τα θετικά πρότυπα αναδεικνύουν μέσα από τη δράση τους το ποιες είναι εκείνες οι αξίες που θα πρέπει να συνοδεύουν τους νέους στη ζωή τους και ποιες είναι οι ουσιαστικές προτεραιότητες στη ζωή ενός ανθρώπου. Έτσι, το προσωπικό ήθος, η πνευματική καλλιέργεια, ο αλληλοσεβασμός, η αλληλεγγύη και η επιδίωξη του συλλογικά επωφελούς βρίσκουν μέσα από το παράδειγμα των ανθρώπων εκείνων που λειτουργούν ως πρότυπα τον καλύτερο τρόπο για να ενσταλαχτούν και στις νεότερες γενιές.

- Οι άνθρωποι που με την καθημερινή τους δράση φανερώνουν την αξία της προσφοράς στους άλλους, όπως και του αυτοσεβασμού, αφού δεν καταδέχονται να προδώσουν τις ηθικές τους αρχές προς όφελος του ατομικού συμφέροντος, επιτρέπουν συνολικά στην κοινωνία να οδηγηθεί σε θετικότερες επιλογές. Λειτουργούν υπ’ αυτή την έννοια ως πρότυπα όχι μόνο για τους νεότερους, αλλά και για τους υπόλοιπους συνανθρώπους τους ανεξάρτητα από την ηλικία τους.

Επιπτώσεις επικράτησης αρνητικών προτύπων

Πλάι στους απλούς πολίτες που αντιμετωπίζουν με αξιοπρέπεια τις δυσκολίες της ζωής, προσφέροντας θετικά μηνύματα με το παράδειγμά τους, υπάρχουν κι εκείνοι οι άνθρωποι που λειτουργούν πάντοτε ατομικιστικά και προσπαθούν με κάθε τρόπο να εκμεταλλευτούν τους άλλους· πρόκειται για ανθρώπους που έχουν αμιγώς αρνητική επίδραση στους νέους, αφού πρεσβεύουν ένα δόγμα ανεντιμότητας και εγωισμού. Ειδικότερα η αρνητική τους επίδραση λαμβάνει τις εξής μορφές:

- Με την έκδηλη τάση τους να υιοθετούν τακτικές αναξιοκρατίας και να μη σέβονται τον κόπο των άλλων ανθρώπων, εφόσον ό,τι τους ενδιαφέρει είναι η προσωπική τους ανάδειξη, περνούν το μήνυμα στους νέους πως η προσωπική προσπάθεια είναι ανώφελη τη στιγμή που κάποιος μπορεί να επιτύχει βασιζόμενος σε γνωριμίες και ανέντιμες συναλλαγές. Πρόκειται για μια ιδιαιτέρως αρνητική εικόνα της ελληνικής κοινωνίας, η οποία έχει οδηγήσει στη διαμόρφωση ενός στρεβλού συστήματος αξιών.

- Τα πρόσωπα αυτά ακριβώς επειδή χρωστούν ή βασίζουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία σε κομματικές εξυπηρετήσεις κι όχι στην προσωπική τους αξία, υπονομεύουν τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, εφόσον δεν λειτουργούν ως σκεπτόμενοι πολίτες αλλά ως φανατικοί υποστηρικτές όποιου πολιτικού υπόσχεται πως θα τους διατηρήσει στη θέση τους ή πως θα τους προσφέρει με πλάγια μέσα μια ανάλογη θέση. Δίνεται κατ’ αυτό τον τρόπο η εντύπωση στους νέους πως η επιλογή του κυβερνητικού κόμματος βασίζεται στην προθυμία των πολιτικών να εξυπηρετήσουν προσωπικά συμφέροντα κι όχι στη δυνατότητά τους να υπηρετήσουν το κοινό συμφέρον.

- Με το να μην θεωρούν σημαντική την προσωπική προσπάθεια, είναι συνήθως άτομα που απέχουν από τη μελέτη και την πνευματική καλλιέργεια· δεν αισθάνονται, άλλωστε, την ανάγκη να εργαστούν πάνω στην ενίσχυση της κριτικής τους αντίληψης και στην απόκτηση γνώσεων. Λειτουργούν, έτσι, ως αρνητικά πρότυπα που προωθούν την πνευματική νωθρότητα και τη μη κριτική αντιμετώπιση της πραγματικότητας.

- Η αποχή τους από τις πνευματικές ενασχολήσεις, όπως και η χαλαρή ηθική τους υπόσταση, τους καθιστά επιρρεπείς σε άλλους είδους επιδιώξεις, οι οποίες συνδέονται με τον καταναλωτισμό και τον υλικό πλούτο. Μη έχοντας τη δυνατότητα να αντιληφθούν τα οφέλη της αλληλεγγύης και της προσφοράς στους άλλους, θέτουν στο επίκεντρο τον εαυτό τους και τις δικές τους ανάγκες. Στρέφονται με εμμονή στην απόκτηση υλικών αγαθών, θεωρώντας πως μέσω αυτών θα μπορέσουν να αποκρύψουν τις πλείστες ελλείψεις τους σε άλλους τομείς, όπως είναι αυτός της προσωπικής αξίας και της πνευματικής καλλιέργειας. Με τη στάση τους, όμως, αυτή επηρεάζουν αρνητικά τους νέους, καθώς το πρότυπο του καταναλωτισμού και της προσωπικής ευδαιμονίας μοιάζει ιδιαιτέρως θελκτικό, παρασύροντας τους νέους στο να θέτουν λανθασμένες προτεραιότητες στη ζωή τους.

- Υπό την επίδραση τέτοιων προσώπων ενισχύεται η επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος κι η αδιαφορία για τις επιλογές εκείνες που είναι επωφελείς συλλογικά για την κοινωνία. Κυριαρχεί ο ατομισμός και η ιδιοτέλεια, οδηγώντας τους πολίτες σε μια ανάλγητη στάση απέναντι στους συνανθρώπους τους και ιδίως απέναντι στις πιο ευπαθείς ομάδες.

Αρνητικές επιπτώσεις των «ειδώλων»

- Η τάση των νέων να μιμούνται τα είδωλά τους ενδέχεται να τους οδηγήσει σε εξόχως επιζήμιες επιλογές, ιδίως όταν τα πρόσωπα αυτά ακολουθούν έναν επικίνδυνο τρόπο ζωής γεμάτο καταχρήσεις. Είναι σύνηθες, άλλωστε, η εικόνα που προβάλλεται στα μέσα ενημέρωσης να επικεντρώνεται στις αντισυμβατικές επιλογές αυτών των προσώπων, στέλνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο εντελώς αρνητικά μηνύματα στους νέους ανθρώπους.

- Η μίμηση των ειδώλων έχει ως εύλογο απότοκο την αδρανοποίηση της κριτικής σκέψης των νέων. Ενώ, δηλαδή, θα έπρεπε η προσπάθεια εύρεσης της προσωπικής τους ταυτότητας να τους οδηγεί σε διαρκή και ουσιαστική προσωπική αναζήτηση, υποκαθίσταται η γόνιμη αυτή διεργασία από τη στείρα υιοθέτηση τρόπων και επιλογών ενός άλλου προσώπου. Οι νέοι αντί να διερευνούν τη δική τους ξεχωριστή προσωπικότητα, προσπαθούν να μάθουν όσο περισσότερα μπορούν για το είδωλό τους και υιοθετούν τα δικά του χαρακτηριστικά.

- Η προέλευση των ειδώλων κυρίως από τον καλλιτεχνικό και τον αθλητικό χώρο, απομακρύνει το ενδιαφέρον των νέων από τον χώρο της πολιτικής, όπως και από τα καίρια κοινωνικά ζητήματα, γεγονός που υπονομεύει την ανάπτυξη της πολιτικής τους συνείδησης. Οι νέοι δεν αντιλαμβάνονται εγκαίρως πόσο κρίσιμης σημασίας είναι η εξοικείωση με την πολιτική και κοινωνική κατάσταση της χώρας κι αυτό τους καθιστά ευάλωτους στις μεθόδους χειραγώγησης που ακολουθούν οι δημαγωγοί πολιτικοί του τόπου. 

(αναδημοσίευση από : https://latistor.blogspot.com/2018/08/blog-post_24.html )

Γ. Σεφέρης: " Επί Ασπαλάθων..."

Γιῶργος Σεφέρης (1900-1973)

«Επί Ασπαλάθων...»

ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ποίημα του Σεφέρη και δημοσιεύτηκε στο Βήμα (23-9-71) τρεις μέρες μετά το θάνατό του στην περίοδο της δικτατορίας. Το ποίημα βασίζεται σε μια περικοπή του Πλάτωνα (Πολιτεία 614 κ.ε.) πον αναφέρεται στη μεταθανάτια τιμωρία των αδίκων και ιδιαίτερα του Αρδιαίου. Ο Αρδιαίος, τύραννος σε μια πόλη της Παμφυλίας, ανάμεσα σε άλλες ανόσιες πράξεις είχε σκοτώσει τον πατέρα του και τον μεγαλύτερο αδερφό του. Γι' αυτό και η τιμωρία του, καθώς και άλλων τυράννων, στον άλλο κόσμο στάθηκε φοβερή. 'Οταν εξέτισαν την καθιερωμένη ποινή που επιβαλλόταν στους αδίκους και ετοιμάζονταν να βγουν στο φως, το στόμιο δεν τους δεχόταν αλλά έβγαζε ένα μουγγρητό. «Την ίδια ώρα άντρες άγριοι και όλο φωτιά που βρίσκονταν εκεί και ήξεραν τι σημαίνει αυτό το μουγγρητό, τον Αρδιαίο και μερικούς άλλους, αφού τους έδεσαν τα χέρια και τα πόδια και το κεφάλι, αφού τους έριξαν κάτω και τους έγδαραν, άρχισαν να τους σέρνουν έξω από το δρόμο και να τους ξεσκίζουν επάνω στ' ασπαλάθια και σε όλους όσοι περνούσαν από εκεί εξηγούσαν τις αιτίες που τα παθαίνουν αυτά και έλεγαν πως τους πηγαίνουν να τους ρίξουν στα Τάρταρα». (Πλ. Πολιτεία 616).

	Ήταν ωραίο το Σούνιο τη μέρα εκείνη του Ευαγγελισμού πάλι με την άνοιξη. Λιγοστά πράσινα φύλλα γύρω στις σκουριασμένες πέτρες το κόκκινο χώμα κι ασπάλαθοι*
5	δείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνια
	και τους κίτρινους ανθούς. Απόμακρα οι αρχαίες κολόνες, χορδές μιας άρπας αντηχούν
		ακόμη...
	Γαλήνη. — Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον; Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ, χαμένη στου μυαλού
10	τ' αυλάκια·*
	τ' όνομα του κίτρινου θάμνου δεν άλλαξε από εκείνους τους καιρούς. Το βράδυ βρήκα την περικοπή:* «τον έδεσαν χειροπόδαρα» μας λέει
15	«τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν
	τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους και πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο, κουρέλι».
	Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του
20	ο Παμφύλιος Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος.
			31 του Μάρτη 1971

---

ασπάλαθοι: θάμνοι με μεγάλα αγκάθια και κίτρινα λουλούδια.
στου μυαλού τ' αυλάκια: στη μνήμη.
περικοπή: εννοεί το χωρίο 616 της Πολιτείας.

Το ποίημα, όπως μπορείτε να δείτε από την ημερομηνία συγγραφής του, είναι γραμμένο ακριβώς τέτοια εποχή (αν και 49 χρόνια πριν- τι συνέβαινε στην Ελλάδα τότε; Είναι κομβικής σημασίας η απάντηση αυτή).

Ποίημα ερμητικό, όπως και τα άλλα του Σεφέρη που είχαμε προλάβει να διαβάσουμε στην τάξη.

Για να το προσεγγίσετε

     Σκεφτείτε ότι βρισκόμαστε όλοι μαζί στην τάξη, στον κύκλο της ανάγνωσης που είχαμε υιοθετήσει τις προηγούμενες φορές

     Διαβάστε το ποίημα μια πρώτη φορά, αργά, ακολουθώντας το ρυθμό του ίδιου του κειμένου (υπενθυμίζω: τέλος στίχου παύση)

     Αν θέλετε, μπορείτε να το ακούσετε και εδώ:  https://www.youtube.com/watch?v=4ctLHc0FogM 

(δεν συγκρίνεται με τις αναγνώσεις μας στην τάξη, αλλά, αφού δε μπορούμε να κάνουμε αλλιώς…)

     Υπογραμμίστε τον στίχο που σας έκανε εντύπωση.

     Διαβάστε το ποίημα πολλές φορές (μαζί με το εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου).

Σκοπός σας είναι να μπορέσετε στο τέλος να γράψετε το δικό σας ερμηνευτικό σχόλιο, δηλαδή, ποιο νομίζετε ότι είναι το θέμα/ ερώτημα που εγείρει το κείμενο (προσοχή, όχι απλή αναδιατύπωση του περιεχομένου). Ποια στοιχεία του κειμένου σας βοήθησαν να σχηματίσετε αυτή την άποψη; Ποια είναι η δική σας στάση;

Για να σας βοηθήσω

     Διαβάστε τις παρακάτω σημειώσεις

     Κοιτάξτε τις ερωτήσεις και προσπαθήστε να τις απαντήσετε προφορικά. Θα σας βοηθήσουν να εντοπίσετε τα σημεία εκείνα του κειμένου που «δείχνουν» προς το θέμα του και υποδεικνύουν επίσης τους κειμενικούς δείκτες (= τα στοιχεία του κειμένου) που μπορούν να σας βοηθήσουν να στηρίξετε την απάντησή σας.

[Αν σας δυσκολεύει η παραγωγή ερμηνευτικού σχολείου, μπορείτε εναλλακτικά:

Να απαντήσετε σε οποιαδήποτε από τις άλλες εργασίες

Να ετοιμάσετε μια παρουσίαση του ποιήματος με τα ενδιαφέροντα για σας σημεία

Να δείτε την ταινία του Π. Βούλγαρη «Το χρονικό της δικτατορίας» και να την συσχετίσετε με το ποίημα.]

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ θέλω να ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΘΕΙΤΕ το ΠΟΙΗΜΑ!!!!!

Καλή ανάγνωση!!!!!

Α. Η μυθική μέθοδος: ο μύθος χρησιμοποιείται σαν ένα στοιχείο δομικό, σαν ένα είδος διαγράμματος που βοηθά τον ποιητή να εκφράσει αντικειμενικότερα την εμπειρία του. Με άλλα λόγια, η μυθική μέθοδος είναι μια αντικειμενική συστοιχία, που έχει για μορφή μια μυθική ιστορία. Με την εφαρμογή της, έχουμε μια ταύτιση των στοιχείων του μύθου με τα στοιχεία της σύγχρονης πραγματικότητας και συνεπώς μια ταύτιση της μυθικής εποχής με τη σύγχρονη. Το παρόν και το παρελθόν γίνονται ένα, συνυπάρχουν στην ίδια χρονική στιγμή που αποτελεί τον χρόνο του ποιήματος. [Ν. Βαγενάς, Ο ποιητής και ο Χορευτής, Κέδρος, Αθήνα, 1979, 152-153]

Β. «Κι εκείνοι οι θάμνοι πιο κάτω, οι ασπάλαθοι, που ήτανε πάντα εκεί, τον καιρό του Πλάτωνα. Στην «Πολιτεία» του, ξέρετε, μιλάει γι’ αυτούς». Άγγιξε με το μπαστούνι του κάτι ανοιγμένες παπαρούνες. «Μια στιγμή ζωντανή, φθαρτή, επομένως, ανάμεσα σε αυτές τις πέτρες», είπε. Σώπασε κι ύστερα ξανάρχισε. «Περπατάμε ανάμεσα στους ναούς ενός πολιτισμού που πέρασε, η ποίησή μου όμως δεν αναφέρεται στο παρελθόν, παρά μιλάει για πράγματα τωρινά^. Οι αναφορές στο παρελθόν είναι και αναφορές στην παρούσα πραγματικότητα»,

[«Ο Σεφέρης συνομιλεί». Μια συνέντευξή του στην Ανν Φιλίπ, εφ. «Το Βήμα», 29.08.1971.]

Γ. Ἡ δήλωση τοῦ Σεφέρη κατὰ τῆς δικτατορίας

Ὁ Γιῶργος Σεφέρης στὰ πρῶτα χρόνια τῆς δικτατορίας εἶχε ἐπιλέξει τὴ σιωπὴ καὶ τὴν ἄρνηση νὰ δημοσιεύσει δουλειά του στὴν Ἑλλάδα. Στὶς 28 Μαρτίου τοῦ 1969, δυὸ χρόνια πρὶν τὸ θάνατό του, ἀποφασίζει νὰ μιλήσει γιὰ πρώτη φορὰ δημόσια καὶ νὰ καταγγείλει τὴ Δικτατορία. Ἡ δήλωσή του στὸ BBC ἔκανε τεράστια αἴσθηση στὴν Ἑλλάδα καὶ τὸ ἐξωτερικὸ καὶ ἔδωσε δύναμη καὶ ἐλπίδα στὸ ἀντιδικτατορικὸ κίνημα.

---

«Πάει καιρὸς ποὺ πῆρα τὴν ἀπόφαση νὰ κρατηθῶ ἔξω ἀπὸ τὰ πολιτικὰ τοῦ τόπου. Προσπάθησα ἄλλοτε νὰ τὸ ἐξηγήσω. Αὐτὸ δὲ σημαίνει διόλου πὼς μοῦ εἶναι ἀδιάφορη ἡ πολιτικὴ ζωή μας. Ἔτσι, ἀπὸ τὰ χρόνια ἐκεῖνα, ὡς τώρα τελευταῖα, ἔπαψα κατὰ κανόνα νὰ ἀγγίζω τέτοια θέματα· ἐξάλλου τὰ ὅσα δημοσίεψα ὡς τὶς ἀρχὲς τοῦ 1967 καὶ ἡ κατοπινὴ στάση μου - δὲν ἔχω δημοσιέψει τίποτα στὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τότε ποὺ φιμώθηκε ἡ ἐλευθερία - ἔδειχναν, μοῦ φαίνεται, ἀρκετὰ καθαρὰ τὴ σκέψη μου.

Μολαταῦτα, μῆνες τώρα, αἰσθάνομαι μέσα μου καὶ γύρω μου, ὁλοένα πιὸ ἐπιτακτικά, τὸ χρέος νὰ πῶ ἕνα λόγο γιὰ τὴ σημερινὴ κατάστασή μας. Μὲ ὅλη τὴ δυνατὴ συντομία, νὰ τί θὰ ἔλεγα:

Κλείνουν δυὸ χρόνια ποὺ μᾶς ἔχει ἐπιβληθεῖ ἕνα καθεστὼς ὁλωσδιόλου ἀντίθετο μὲ τὰ ἰδεώδη γιὰ τὰ ὁποῖα πολέμησε ὁ κόσμος μας καὶ τόσο περίλαμπρα ὁ λαός μας στὸν τελευταῖο παγκόσμιο πόλεμο. Εἶναι μία κατάσταση ὑποχρεωτικῆς νάρκης, ὅπου ὅσες πνευματικὲς ἀξίες κατορθώσαμε νὰ κρατήσουμε ζωντανές, μὲ πόνους καὶ μὲ κόπους, πᾶνε κι αὐτὲς νὰ καταποντιστοῦν μέσα στὰ ἑλώδη στεκούμενα νερά. Δὲ θὰ μοῦ ἦταν δύσκολο νὰ καταλάβω πῶς τέτοιες ζημιὲς δὲ λογαριάζουν πάρα πολὺ γιὰ ὁρισμένους ἀνθρώπους.

Δυστυχῶς δὲν πρόκειται μόνον γι᾿ αὐτὸ τὸν κίνδυνο. Ὅλοι πιὰ τὸ διδάχτηκαν καὶ τὸ ξέρουν πὼς στὶς δικτατορικὲς καταστάσεις ἡ ἀρχὴ μπορεῖ νὰ μοιάζει εὔκολη, ὅμως ἡ τραγωδία περιμένει ἀναπότρεπτη στὸ τέλος. Τὸ δράμα αὐτοῦ τοῦ τέλους μᾶς βασανίζει, συνειδητὰ ἢ ἀσυνείδητα, ὅπως στοὺς παμπάλαιους χοροὺς τοῦ Αἰσχύλου. Ὅσο μένει ἡ ἀνωμαλία, τόσο προχωρεῖ τὸ κακό.

Εἶμαι ἕνας ἄνθρωπος χωρὶς κανένα ἀπολύτως πολιτικὸ δεσμὸ καί, μπορῶ νὰ τὸ πῶ, μιλῶ χωρὶς φόβο καὶ χωρὶς πάθος. Βλέπω μπροστά μου τὸν γκρεμὸ ὅπου μᾶς ὁδηγεῖ ἡ καταπίεση ποὺ κάλυψε τὸν τόπο. Αὐτὴ ἡ ἀνωμαλία πρέπει νὰ σταματήσει. Εἶναι ἐθνικὴ ἐπιταγή.

Τώρα ξαναγυρίζω στὴ σιωπή μου. Παρακαλῶ τὸ Θεὸ νὰ μὴ μὲ φέρει ἄλλη φορὰ σὲ παρόμοια ἀνάγκη νὰ ξαναμιλήσω».

(και για να την ακούσετε από τον ίδιο τον ποιητή:

http://www.os3.gr/arhive_afieromata/gr_afieromata_giorgos_seferis.html)

Ερωτήσεις

1.      Πώς σχετίζεται ο χώρος του Σουνίου και με το χρόνο της ποιητικής έμπνευσης;

2.      Ποιες λεπτομέρειες περιέχουν οι εικόνες της α’ στροφής; Με ποια επίθετα αποδίδονται και γιατί;

3.      Γιατί, κατά τη γνώμη σας, η ποιητική σύνθεση αρχίζει με ρήμα παρελθοντικού χρόνου; Πώς συγκλίνει το παρελθόν με το παρόν στο ποίημα;

4.      Ποια λέξη ή φράση είναι ιδιαίτερα τονισμένη με το κεντρικό μήνυμα του ποιήματος; Με ποια εικόνα εκφράζεται ποιητικά;

5.      Σε ποια σημεία του ποιήματος αποκαλύπτεται το αρχαίο ηθικό σχήμα «Ύβρις-Άτις-Νέμεσις»;

6.      Γιατί χρησιμοποιεί ο ποιητής τη φράση «πλέρωνε τα κρίματά του»;

7.      Ποια σχέση του ποιητή με το αρχαίο ελληνικό παρελθόν αποκαλύπτεται μέσα από το ποίημα; Σε ποια σημεία του κειμένου φαίνεται;

8.      Με ποιον τρόπο ο μύθος για τον Αρδιαίο παραπέμπει σε σύγχρονα του ποιητή πράγματα και καταστάσεις;

9.      Ποια χαρακτηριστικά της μοντέρνας ποίησης διακρίνονται στο ποίημα;

10.   Ποια από τα βασικά θέματα της ποίησης του Γ. Σεφέρη εμπλέκονται στο ποίημα;

11.   Ποια στοιχεία της μυθικής μεθόδου του ποιητή συναντάμε στο ποίημα;

12.   Ποιες λέξεις του κειμένου φανερώνουν παραστατικότερα τη διαχρονικότητα της ελληνικής γλώσσας;

13.   Σε συνδυασμό με τη Δήλωση του ποιητή και το ποίημα που ακολουθεί: πώς οριοθετείται το χρέος του πολίτη ποιητή και του ποιητή πολιτικού, ιδιαίτερα σε δύσκολους καιρούς;

Γ. Σεφέρης: Οι γάτες του  Αϊ-Νικόλα Τον δ’ άνευ λύρας όμως υμνωδεί θρήνον Ερινύος αυτοδίδακτος έσωθεν θυμός, ου το παν έχων ελπίδος φίλον θράσος. ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ, 990 επ.   «Φαίνεται ο Κάβο-Γάτα...», μου είπε ο καπετάνιος δείχνοντας ένα χαμηλό γιαλό μέσα στο πούσι τ’ άδειο ακρογιάλι ανήμερα Χριστούγεννα, «... και κατά τον Πουνέντε αλάργα το κύμα γέννησε την Αφροδίτη· λένε τον τόπο Πέτρα του Ρωμιού. Τρία καρτίνια αριστερά!» Είχε τα μάτια της Σαλώμης η γάτα που έχασα τον άλλο χρόνο κι ο Ραμαζάν πώς κοίταζε κατάματα το θάνατο, μέρες ολόκληρες μέσα στο χιόνι της Ανατολής στον παγωμένον ήλιο κατάματα μέρες ολόκληρες ο μικρός εφέστιος θεός. Μη σταθείς ταξιδιώτη. «Τρία καρτίνια αριστερά» μουρμούρισε ο τιμονιέρης.   ...ίσως ο φίλος μου να κοντοστέκουνταν, ξέμπαρκος τώρα κλειστός σ’ ένα μικρό σπίτι με εικόνες γυρεύοντας παράθυρα πίσω απ’ τα κάδρα. Χτύπησε η καμπάνα του καραβιού σαν τη μονέδα πολιτείας που χάθηκε κι ήρθε να ζωντανέψει πέφτοντας αλλοτινές ελεημοσύνες. «Παράξενο», ξανάειπε ο καπετάνιος. «Τούτη η καμπάνα ―μέρα που είναι― μου θύμισε την άλλη εκείνη, τη μοναστηρίσια. Διηγότανε την ιστορία ένας καλόγερος ένας μισότρελος, ένας ονειροπόλος. και σε ανάγνωση από τον Στ. Ληναίο:

»Τον καιρό της μεγάλης στέγνιας, ―σαράντα χρόνια αναβροχιά― ρημάχτηκε όλο το νησί· πέθαινε ο κόσμος και γεννιούνταν φίδια. Μιλιούνια φίδια τούτο τ’ ακρωτήρι, χοντρά σαν το ποδάρι ανθρώπου και φαρμακερά. Το μοναστήρι τ’ Αϊ-Νικόλα τό ειχαν τότε Αγιοβασιλείτες καλογέροι κι ούτε μπορούσαν να δουλέψουν τα χωράφια κι ούτε να βγάλουν τα κοπάδια στη βοσκή· τους έσωσαν οι γάτες που αναθρέφαν. Την κάθε αυγή χτυπούσε μια καμπάνα και ξεκινούσαν τσούρμο για τη μάχη. Όλη μέρα χτυπιούνταν ώς την ώρα που σήμαιναν το βραδινό ταγίνι. Απόδειπνα πάλι η καμπάνα και βγαίναν για τον πόλεμο της νύχτας. Ήτανε θαύμα να τις βλέπεις, λένε, άλλη κουτσή, κι άλλη στραβή, την άλλη χωρίς μύτη, χωρίς αυτί, προβιά κουρέλι. Έτσι με τέσσερεις καμπάνες την ημέρα πέρασαν μήνες, χρόνια, καιροί κι άλλοι καιροί. Άγρια πεισματικές και πάντα λαβωμένες ξολόθρεψαν τα φίδια μα στο τέλος χαθήκανε· δεν άντεξαν τόσο φαρμάκι. Ωσάν καράβι καταποντισμένο τίποτε δεν αφήσαν στον αφρό μήτε νιαούρισμα, μήτε καμπάνα. Γραμμή!             Τι να σου κάνουν οι ταλαίπωρες παλεύοντας και πίνοντας μέρα και νύχτα το αίμα το φαρμακερό των ερπετών. Αιώνες φαρμάκι· γενιές φαρμάκι». «Γραμμή!» αντιλάλησε αδιάφορος ο τιμονιέρης.   Τετάρτη, 5 Φεβρουαρίου 1969 http://www.youtube.com/watch?v=H_uVoU6WnWE)

Αλέκος Παναγούλης - Τα ποιήματα
«Θέλω να νικήσω, αφού δεν μπορώ να νικηθώ», γράφει ο Παναγούλης. Σ' αυτό συνοψίζεται όλη η τραγική μοίρα του Αλέκου. Είχε ζητήσει να τον εκτελέσουν κι εκείνοι δεν τόλμησαν· προτίμησαν να τον καταδικάσουν στον αργό θάνατο. Μα ούτε και κάτω απ' τις άθλιες συνθήκες της μακρόχρονης απομόνωσης, «μπόρεσε να νικηθεί». Απόδειξη είναι αυτά τα ποιήματα από τις φυλακές του Μπογιατίου, κραυγές εμπιστοσύνης στον Άνθρωπο και τη Ζωή.

Η Μπογιά Ζωντάνεψα τους τοίχους φωνή τους έδωσα πιο φιλική να γίνουν συντροφιά Κι οι δεσμοφύλακες ζητούσαν να μάθουνε που βρήκα τή μπογιά Οι τοίχοι του κελιού το μυστικό το κράτησαν κι οι μισθοφόροι ψάξανε παντού Όμως μπογιά δε βρήκαν Γιατί στιγμή δέ σκέφτηκαν στις φλέβες μου να ψάξουν.

Σ.Φ.Μ. — Απομόνωση — Ιούνιος 1971. Μετά από μια απόπειρα απόδρασης πού έκανα στις 2 Ιουνίου. Μου είχανε αφαιρέσει τα πάντα. Δεν είχα ούτε ένα μολύβι ούτε λίγο χαρτί. Ούτε ένα βιβλίο ή μια εφημερίδα. Η απομόνωση γινόντανε σκληρότερη. Με αίμα ζωγράφιζα στους τοίχους του τάφου μου την αηδία μου για την Χούντα, την οργή μου και την απόφαση για συνέχιση του αγώνα. Αυτές οι γραμμένες με αίμα λέξεις, ήταν πραγματικά ζωγραφιές που «ομόρφαιναν» το κελί μου. Ήταν μια συντροφιά που όταν την σκότωναν εγώ την ανάσταινα με καινούργιο αίμα. Αυτούς τους στίχους τους πρωτόγραψα με αίμα εκείνες τις μέρες, πάνω σ' ένα πακέττο τσιγάρων. Αυτο το ποίημα έχει δώσει τον τίτλο σ' ένα βιβλίο με 18 ποιήματα που εκδόθηκαν στα έλληνικά από τις Εκδόσεις 8 1/2.

http://www.slideboom.com/presentations/177892/%CE%95%CE%A0%CE%99-%CE%91%CE%A3%CE%A0%CE%91%CE%9B%CE%91%CE%98%CE%A9%CE%9D

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
α) Από πού αντλεί τη θεματική της ποίησής του ο Γ. Σεφέρης;

β) Πώς συνδέεται το ποίημα με τη χρονολογία που αναφέρεται στο τέλος του ποιήματος;

γ) "τ' όνομα του κίτρινου θάμνου

     δεν άλλαξε από εκείνους τους καιρούς"

    Ποιοι συνειρμοί λειτουργούν με τους παραπάνω στίχους;

δ) 1)Το υποκείμενο στα ρήματα: έδεσαν, έριξαν, έγδαραν, έσυραν, καταξέσκισαν, στους στίχους 16-18  είναι το ("αυτοί").

    2)Ο στίχος 20 είναι ένας πλήρης δεκαπεντασύλλαβος.

    3) Στον στίχο 21 χρησιμοποιούνται οι τύποι πλέρωνε και κρίματα από τη λαϊκή μορφή της γλώσσας. Μπορείτε να συσχετίσετε τα στοιχεία αυτά με το γενικό μήνυμα του ποιήματος;

ε) Στον τελευταίο στίχο του ποιήματος υπάρχει η ακόλουθη επαναλαμβανόμενη δομή:

Ο Παμφύλιος Αρδαίος / ο πανάθλιος τύραννος.

Μπορείτε να τη συσχετίσετε προς το γενικό μήνυμα του ποιήματος;